بررسی فریز شدن تتر و روش های جلوگیری از آن چیست؟
فریز شدن تتر یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال، به‌ویژه برای کاربرانی است که به دنبال خرید تتر و استفاده از آن به‌عنوان یک ابزار مالی پایدار هستند. تتر (USDT)، به‌عنوان بزرگ‌ترین استیبل‌کوین دنیا، نقشی حیاتی در معاملات، وام‌دهی و تأمین نقدینگی در بازارهای رمزنگاری ایفا می‌کند. بااین‌حال، ماهیت متمرکز این ارز دیجیتال، ریسک مسدودشدن دارایی‌های کاربران توسط شرکت صادرکننده، یعنی تتر لیمیتد، را به دنبال دارد.
در این مقاله بلاگ صرافی ارز دیجیتال التکس به تحلیل پدیده فریز شدن تتر، دلایل اصلی آن و مهم‌تر از همه، ارائه راهکارهای عملی برای خرید تتر و نگهداری آن به شکلی امن می‌پردازد. بامطالعه این راهنما، خواهید توانست ریسک‌های مرتبط را به حداقل رسانده و با اطمینان بیشتری در این بازار فعالیت کنید.
فریز شدن تتر چیست؟
فریز شدن تتر به معنای مسدود یا قفل‌شدن دارایی‌های USDT در یک آدرس مشخص روی بلاک‌چین است. در این حالت، موجودی تتر در کیف پول کاربر قابل‌مشاهده باقی می‌ماند، اما امکان انتقال، برداشت یا استفاده از آن به‌هیچ‌وجه وجود ندارد. مسئول این اقدام، صرفاً شرکت تتر است که با قراردادن آدرس موردنظر در لیست سیاه خود، امکان هرگونه تراکنش را از آن آدرس، سلب می‌کند. این مسدودسازی در هر نوع کیف پولی، اعم از حضانتی (مانند صرافی‌ها) و غیرحضانتی (مانند تراست ولت، متامسک یا لجر)، قابل‌اجرا است. تراست ولت یا هر کیف پول غیرحضانتی دیگر، هیچ نقشی در فریز کردن دارایی‌ها ندارد و هیچ کنترلی بر کلیدهای خصوصی کاربران خود ندارد.
بررسی نحوه فریز شدن تتر
فریز شدن تتر، فرآیندی شفاف در بلاک‌چین است که از چندین مرحله فنی تشکیل شده است. این پروسه با رصد و شناسایی فعالیت‌های مشکوک آغاز می‌شود. تتر با همکاری شرکت‌های تحلیل داده آن چین مانند Chainalysis, TRM Labs, Elliptic و CipherTrace، به طور مستمر در حال ردیابی تراکنش‌های شبکه و تشخیص ارتباط آن‌ها با پول‌شویی، کلاهبرداری، فیشینگ یا سایر فعالیت‌های غیرقانونی است.
پس از شناسایی یک آدرس مشکوک، شرکت تتر آن را به "لیست سیاه" خود اضافه می‌کند. این اقدام از طریق فراخوانی توابع خاصی در قراردادهای هوشمند تتر روی بلاک‌چین‌های مختلفی مانند اتریوم و ترون انجام می‌شود. سه تابع کلیدی در این فرآیند نقش دارند:
- addBlackList(address): این تابع آدرس مشخص‌شده را به لیست سیاه اضافه می‌کند و بلافاصله تمام عملیات تراکنشی مربوط به آن از جمله انتقال، دریافت و خرج‌کردن را غیرفعال می‌کند.
- removeBlackList(address): این تابع آدرس را از لیست سیاه خارج کرده و به آن اجازه می‌دهد تا مجدداً تراکنش‌های تتر را از سر بگیرد.
- destroyBlackFunds(address): این تابع به تتر اجازه می‌دهد تا تمام موجودی تتر آدرس مسدود شده را به‌صورت دائمی "بسوزاند" (burn) و آن را به طور کامل از دسترس خارج کند.
اگر در صفحه مربوط به آدرس تتر خود در یک بلاک‌چین اکسپلورر عباراتی مانند Address is frozen یا Account has been blacklisted مشاهده کردید، به‌احتمال زیاد دارایی شما فریز شده است. این پیام‌ها و نشانه‌ها به شما هشدار می‌دهند که امکان استفاده از تترهای خود را ندارید و لازم است هرچه سریع‌تر برای بررسی و رفع مشکل اقدام کنید.
دلایل اصلی فریز شدن تتر چیست؟
فریز شدن تتر به دلایل متعددی رخ می‌دهد که غالباً ریشه در مسائل قانونی و امنیتی دارد.
درخواست‌های قانونی و نظارتی
یکی از اصلی‌ترین دلایل مسدودشدن تتر، درخواست‌های رسمی از سوی مقامات قضایی، سازمان‌های نظارتی و نهادهای مجری قانون در کشورهای مختلف است. این درخواست‌ها معمولاً در راستای مبارزه با جرایم مالی، پول‌شویی، فرار مالیاتی، تأمین مالی تروریسم و اجرای تحریم‌های بین‌المللی انجام می‌شود. تتر اعلام کرده با ۲۴ نهاد مجری قانون در بیش از ۴۰ کشور همکاری می‌کند و در سه سال اخیر به ۳۳۹ درخواست برای مسدودسازی کیف پول‌ها پاسخ داده است.
تتر از رویکرد "واکنشی" به رویکرد "پیشگیرانه" در مسدودسازی تغییر جهت داده است. تا پیش از دسامبر ۲۰۲۳، تتر عمدتاً در پاسخ به درخواست‌های رسمی اقدام به مسدودسازی می‌کرد. بااین‌حال، از آن تاریخ به بعد، این شرکت سیاست جدیدی اتخاذ کرد تا به‌صورت "پیشگیرانه" و بدون نیاز به درخواست رسمی، آدرس‌های موجود در لیست تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (OFAC) را مسدود کند. به‌عنوان‌مثال، در موردی که مرتبط با تأمین مالی تروریسم بود، تتر قبل از انتشار عمومی دستورات رسمی، آدرس‌های مرتبط را مسدود کرده بود که به طور میانگین ۲۸ روز زودتر از اقدام رسمی صورت گرفت.
فعالیت‌های مشکوک و غیرقانونی کاربران
فریز شدن تتر همچنین می‌تواند به دلیل مشارکت یک آدرس در فعالیت‌های مشکوک یا غیرقانونی رخ دهد. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر است:
- جرایم سایبری: دریافت وجوه برای انجام هک، کلاهبرداری‌های فیشینگ و سایر فعالیت‌های سایبری. در این حالت، فریز شدن با هدف بازگرداندن وجوه به قربانیان اصلی انجام می‌شود.
- وجوه آلوده: اگر کاربر حتی به‌صورت ناخواسته، دارایی‌ای را از یک آدرس که در گذشته با فعالیت‌های مجرمانه در ارتباط بوده دریافت کند، دارایی خود را در معرض خطر قرار می‌دهد. شفافیت بلاک‌چین به تتر اجازه می‌دهد تا زنجیره انتقال وجوه را از منشأ اصلی تا آدرس نهایی ردیابی کند.
- استفاده از خدمات در مناطق تحریم شده: استفاده از صرافی‌ها یا پلتفرم‌هایی که به کاربران در مناطق تحت تحریم، مانند ایران، خدمات می‌دهند نیز می‌تواند منجر به مسدودشدن دارایی‌ها شود.
برای ارائه شواهد ملموس از این موارد، در جدول زیر خلاصه‌ای از مطالعات موردی اخیر فریز شدن تتر ارائه شده است.
خلاصه مطالعات موردی اخیر فریز شدن تتر
| مورد/رویداد | تاریخ تقریبی | میزان مسدود شده | تعداد آدرس‌ها | دلیل/بستر | |
| کلاهبرداری "Pig Butchering" | ژوئن ۲۰۲۴ | ~۴۶.۹ میلیون دلار | ۵ | کلاهبرداری فیشینگ | |
| هک پلتفرم Stake | دسامبر ۲۰۲۳ | ~۳.۴ میلیون دلار | ۱ (از ۱۶۱) | هک، مرتبط با لیست تحریم OFAC | |
| مسدودسازی پیشگیرانه OFAC | دسامبر ۲۰۲۳ | ~۳.۵ میلیون دلار | ۱۶۱ | انطباق با لیست تحریم‌های OFAC | |
| کلاهبرداری فیشینگ | می ۲۰۲۴ | ۵.۲ میلیون دلار | ۱۲ | کلاهبرداری فیشینگ | |
| کلاهبرداری Romance Scams | نوامبر ۲۰۲۳ | ۲۲۵.۳ میلیون دلار | - | کلاهبرداری، مرتبط با قاچاق انسان |
معایب فریز شدن تتر
فریز شدن تتر پیامدهای جدی و زیان‌باری برای کاربران به دنبال دارد. مهم‌ترین این پیامدها عبارتند از:
- ازدست‌رفتن کامل دارایی: بدیهی‌ترین نتیجه این اقدام، ازدست‌دادن دسترسی به دارایی است. این امر می‌تواند به معنای ضرر مالی کامل و غیرقابل‌جبران برای کاربر باشد.
- فرآیند رفع مسدودی دشوار: فرآیند تلاش برای رفع مسدودی بسیار پیچیده، زمان‌بر و اغلب ناموفق است. کاربران باید مدارک هویتی (KYC/AML)، مستندات مربوط به منبع وجوه و سایر اطلاعات را ارائه دهند. بااین‌حال، بسیاری از کاربران گزارش داده‌اند که درخواست‌هایشان نادیده گرفته شده یا پاسخ‌های غیرمفیدی دریافت کرده‌اند.
- پذیرفته نشدن در پلتفرم‌ها: یک آدرس مسدود شده ممکن است از خدمات اکثر صرافی‌ها و پلتفرم‌های دیگر محروم شود.
- پیامدهای کلان برای اکوسیستم مالی: قابلیت فریز کردن تتر، نگرانی‌های عمیقی را در سطح اکوسیستم ارزهای دیجیتال به وجود می‌آورد. این موضوع در تضاد با اصول بنیادین بلاک‌چین مانند سانسور ناپذیری، بی‌نیازی از اعتماد به واسطه و مقاومت در برابر دخالت نهادهای دولتی است. عملکرد تتر در مسدودسازی وجوه و همکاری با نهادهای دولتی، آن را به یک نهاد با ویژگی‌های شبیه به بانک‌های سنتی تبدیل کرده است.
روش‌های جلوگیری از فریز شدن تتر
باتوجه‌به دلایل و پیامدهای فریز شدن، کاربران می‌توانند از طریق اتخاذ استراتژی‌های زیر، ریسک مسدودشدن دارایی‌های خود را به حداقل برسانند:
استراتژی‌های عملیاتی و مدیریت ریسک
- استفاده از پلتفرم‌های معتبر: برای خرید تتر، همیشه از صرافی‌ها و پلتفرم‌های معتبر استفاده کنید. بسیاری از صرافی‌های معتبر ایرانی منجمله صرافی ارز دیجیتال التکس راهکارهایی برای کاهش این ریسک ارائه کرده‌اند.
- رعایت قوانین و مقررات: اطمینان حاصل کنید که در پلتفرم‌های معاملاتی، هویت خود را به طور کامل و صحیح احراز کرده‌اید (KYC/AML). البته بسیاری کارشناسان توصیه می‌کنند کاربران ایرانی از پلتفرم‌هایی که به فرآیند KYC نیاز ندارند استفاده کنند.
- بررسی منبع وجوه: قبل از پذیرش وجوه، به‌خصوص در مبالغ بالا، از ابزارهای تحلیل آن چین برای بررسی تاریخچه و اصالت تترهای دریافتی استفاده کنید.
- پرهیز از ابزارهای ناشناس‌ساز (Mixers): استفاده از ابزارهایی مانند Tornado Cash که برای پنهان‌کردن مسیر تراکنش‌ها به کار می‌روند، به‌صورت خودکار هشدارهای نظارتی را فعال کرده و ریسک فریز شدن را به‌شدت افزایش می‌دهد.
تنوع‌بخشی و استفاده از جایگزین‌ها
بهترین راهکار برای حذف کامل ریسک فریز شدن تتر، استفاده از استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز و کیف پول‌های غیرحضانتی است.
- کیف پول‌های غیرحضانتی (Self-Custody Wallets): استفاده از کیف پول‌هایی مانند Trust Wallet, SafePal, Ledger Nano X, Zengo و Exodus که کنترل کلید خصوصی را به کاربر می‌دهند، یک‌لایه امنیتی مهم در برابر ریسک‌های صرافی‌های متمرکز فراهم می‌کند. بااین‌حال، همان‌طور که پیش‌تر توضیح داده شد، این کیف پول‌ها شما را از خطر فریز شدن توسط خود شرکت تتر مصون نمی‌دارند.
- جایگزین‌های غیرمتمرکز: استیبل‌کوین‌هایی مانند دای (DAI) توسط یک نهاد متمرکز مدیریت نمی‌شوند و از طریق یک سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO) اداره می‌شوند. نبود نهاد مرکزی به معنای آن است که هیچ شرکتی توانایی مسدودسازی یا مصادره DAI را ندارد.
مقایسه استیبل‌کوین‌های کلیدی و سیاست‌های مسدودسازی
| استیبل‌کوین | نوع | نهاد صادرکننده/کنترل‌کننده | قابلیت مسدودسازی | مزیت کلیدی |
| تتر (USDT) | متمرکز | Tether Limited | بله در سطح قرارداد هوشمند | نقدینگی بالا، پذیرش گسترده |
| یو‌اس‌دی‌سی (USDC) | متمرکز | Circle | بله در سطح قرارداد هوشمند | شفافیت و انطباق قانونی |
| دای (DAI) | غیرمتمرکز | MakerDAO (Sky) | خیر | مقاومت در برابر سانسور، عدم نیاز به اعتماد به واسطه |
نتیجه‌گیری
فریز شدن تتر یک واقعیت انکارناپذیر در اکوسیستم ارزهای دیجیتال است که با ماهیت متمرکز آن گره‌خورده است. بااین‌حال، با درک کامل این پدیده و اتخاذ استراتژی‌های هوشمندانه، می‌توان ریسک‌های مرتبط با خرید تتر را به طور چشمگیری کاهش داد. برای کاربران، این امر مستلزم اتخاذ رویکردی ترکیبی از احتیاط در انتخاب پلتفرم‌ها، رعایت قوانین و مهم‌تر از همه، تنوع‌بخشی به دارایی‌ها از طریق استفاده از کیف پول‌های غیرحضانتی و استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز است.